β⇔ दिव्य भारत बीएसएम न्यूज वृत्तसेवा : नाशिक : दि. ६ नोव्हेंबर २०२५
पळसण (सुरगाणा) ( प्रतिनिधी : हिरामण चौधरी ):-सुरगाणा तालुक्यात पावसाने अखेर काही दिवसांची विश्रांती घेतली आणि त्यानंतर शेतकऱ्यांनी शेतात मोठ्या प्रमाणात भातकापणीची धावपळ सुरू केली आहे. मात्र पारंपरिक पद्धतीत कापणीसाठी लागणाऱ्या मजुरांची तीव्र टंचाई भासत असल्याने शेतकरी बांधवांनी आता आधुनिक शेती यंत्रांचा आधार घेतला आहे. रिपर, मिनी हार्वेस्टर आणि ट्रॅक्टर चालविणाऱ्या मळणी यंत्रांमुळे शेतातील कापणीला वेग आला असून शेतकऱ्यांचा वेळ, श्रम आणि खर्च वाचवला जात आहे.

🌾 मजुरांच्या टंचाईमुळे यंत्रांवर अवलंब:

सुरगाणा हा प्रामुख्याने डोंगराळ आणि आदिवासी भाग असल्याने शेती ही पूर्णपणे पावसावर अवलंबून आहे. यंदा पावसाचा जोर जास्त असल्याने अनेक ठिकाणी भाताचे पीक पडले, तर काही ठिकाणी चिखल व ओलाव्यामुळे पीक उभे राहिले नाही. अंदाजे पंचवीस ते तीस टक्के भात शिल्लक असून आता शेतकरी युद्धपातळीवर कापणी करत आहेत.मजूर दर वाढले असूनसुद्धा कामगार सहज उपलब्ध होत नसल्याने शेतकऱ्यांनी आधुनिक यंत्रसामग्रीचा वापर सुरू केला आहे. त्यामुळे भातकापणी आता यांत्रिक पद्धतीने वेगाने सुरू आहे.

⚙️ आधुनिक यंत्रांचे फायदे :

1. वेळेची बचत — पारंपरिक पद्धतीने एक एकर भात कापायला सात ते आठ दिवस लागतात, तर रिपर मशीनच्या सहाय्याने तेच काम एका दिवसात पूर्ण होते.
2. खर्चात बचत — मजुरीचा मोठा खर्च वाचतो, यंत्र चालविण्यासाठी केवळ इंधनाचा खर्च येतो.
3. कामकाजात सुलभता — ओले, चिखलयुक्त शेतात मजुरांना त्रास होत असतो, परंतु यंत्राद्वारे कापणी अधिक कार्यक्षमतेने होते.
4. धान्याची गुणवत्ता राखली जाते — यंत्रांमुळे धान्य कमी पडते, फाटत नाही आणि स्वच्छतेने साठवता येते.

🚜 शेतकऱ्यांचा अनुभव :

पळसन, उंबरदे, भवाडा, हातरुंडी, बोरगाव परिसरात यावर्षी यंत्राद्वारे कापणी मोठ्या प्रमाणात सुरू आहे. अनेक शेतकरी म्हणतात की,“भात कापणीसाठी यंत्र वापरल्याने वेळ व श्रम वाचतात, तसेच पुढील पेरणीसाठी शेताची तयारी वेळेत करता येते.”शेतकरी गणेश गावित यांनी सांगितले,“दरवर्षी मजुरांसाठी रांगा लागतात, परंतु आता रिपरमुळे तीन दिवसांत पाच एकर भात कापला.”

🌦️ पावसाचे संकट आणि नुकसान :

गत एक मे पासून सुरुवात झालेला पाऊस नोव्हेंबरच्या सुरुवातीपर्यंत सुरू होता. या सततच्या पावसामुळे भात शेतातच पडला व भिजल्याने अनेक ठिकाणी कणी सडली. त्यामुळे व्यापारी आता भात कमी भावात खरेदी करतील, अशी भीती शेतकरी व्यक्त करत आहेत.अनेक शेतकरी म्हणतात की, भाताच्या दाण्यांमध्ये ‘कणीचे प्रमाण’ वाढल्याने भरडाई करताना नुकसान होईल. त्यामुळे सरकारने तात्काळ भात खरेदी केंद्र सुरू करावे, अशी मागणी पुढे आली आहे.

🧑‍🌾 शेतकऱ्यांची मागणी :

भातखरेदी केंद्र नसल्यामुळे व्यापारी मनमानी दर देतात. शेतकरी वर्गाची मागणी आहे की —

• आदिवासी विकास महामंडळाने तातडीने भात खरेदी केंद्र सुरू करावे,
• भिजलेल्या भातासाठी वेगळा दर जाहीर करावा,
• शेती यंत्रे भाड्याने देण्यासाठी ग्रामपंचायतीमार्फत योजना राबवावी.

🌾 भविष्यातील दिशादर्शन :

सुरगाणा तालुक्यातील शेती हळूहळू तंत्रज्ञानाशी जुळवून घेत आहे.

• यंत्रांमुळे शेतीतील उत्पादनक्षमता वाढेल.
• मजुरांच्या टंचाईवर तोडगा निघेल.
• तरुण शेतकरी शेतीकडे पुन्हा आकर्षित होतील.

आधुनिक यंत्रसामग्री वापरणे हे केवळ वेळेचे व्यवस्थापन नव्हे, तर शाश्वत शेतीच्या दिशेने एक महत्त्वपूर्ण पाऊल असल्याचे कृषी तज्ञांचे मत आहे.

📸 छायाचित्र :

पळसन-उंबरदे परिसरात मजुरांच्या अभावामुळे रिपर मशीनच्या सहाय्याने सुरू असलेली भातकापणी.

β⇔ दिव्य भारत बीएसएम न्यूज वृत्तसेवा : नाशिक
प्रतिनिधी – हिरामण चौधरी, सुरगाणा
मुख्य संपादक – डॉ. भागवत महाले (मो. ९१८२०८१८०५१०)

🌐 वेबसाइट : divyabharatbsmnews.com
📺 यूट्यूब : Divya Bharat BSM News
📸 इन्स्टाग्राम : @divyabharatbsmnewsofficial
📘 फेसबुक : Divya Bharat BSM News

“शेतीत तंत्रज्ञानाचा आधुनिक स्पर्श म्हणजे ग्रामीण विकासाचा खरा पाया.” 🌾